DEMOKRATİK, LAİK VE SOSYAL HUKUK DEVLETİNİ ORTADAN KALDIRMAYA YÖNELİK 15 TEMMUZ 2016 DARBE GİRİŞİMİNDEN SONRA İLAN EDİLEN OLAĞANÜSTÜ HAL ÇERÇEVESİNDE ÇIKARILAN 667, 668 VE 669 SAYILI KHK’LARLA İLGİLİ GÖRÜŞLERİMİZİ KAMUOYUNA SUNUYORUZ.

 

1. Gözaltı süresinin 30 güne çıkarılmasından, tutuklananların avukatlarıyla görüşebilmelerinin sınırlanmasına ve yasaklanmasına; savunma belgelerine el konmasından, avukatların müdafilik görevinden yasaklanmalarına varan kısıtlamalar, en temel haklardan olan savunma ve adil yargılanma haklarının özünü zedeler. Bu nedenle, hukuk devleti ve demokratik toplum için gerekli olma ilkeleriyle bağdaşmaz.

2. Kapatma, el koyma, görevden alma, meslekten çıkarma işlemlerinde ve sözleşmeden doğan hakların iptallerinde yargı organının yürütmenin durdurulması kararı vermesinin engellenmesi, sonradan giderilmesi güç zarar ve hak kayıplarına yol açabilecek nitelikte olması nedeniyle, hukuk devleti ilkesinden kaynaklanan, amaç ve bu amaca yönelik olarak alınan önlem arasında orantı gözetilmesi ve hak aramanın etkin olması gerekleriyle uyuşmaz.

3. Olağanüstü hal, Anayasa’da öngörülen olağanüstü yönetim usullerindendir. Bu yönüyle bir hukuk rejimidir; kuralları ve uygulaması hukukun dışında olamaz. Olağanüstü hal rejiminde temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması ve olağanüstü halin gerektirdiği tedbirler 2935 sayılı Olağanüstü Hal Yasasında düzenlenmiştir. Bu yasanın ve bu yasa çerçevesinde çıkarılan olağanüstü hal KHK’larının uygulanma süreleri, olağanüstü halin süresi ile sınırlıdır.

Anayasa Mahkemesi 10.1.1991 tarihli kararında (E.1990/25; K.1991/1) olağanüstü hal KHK’larının uygulanma sürelerinin, olağanüstü hal süresiyle;  düzenleme alanlarının ise, Olağanüstü Hal Yasasıyla ve olağanüstü halin gerekli kıldığı konularla; bu konuların da, olağanüstü halin neden ve amacıyla sınırlı olduğunu vurgulamıştır. Anayasa Mahkemesi bu kararında, sadece bu sınırlar içinde kalan olağanüstü hal KHK’larının Anayasa Mahkemesi’nin denetiminin dışında kaldığının altını çizmiştir. Buna göre, olağanüstü halin nedenini ve amacını aşan, kalıcı nitelikteki yasal ve yapısal değişikliklerin olağanüstü hal KHK’ları ile gerçekleştirilmesi Anayasaya ve hukuka uygun değildir. Bu değişiklikler ancak yasalarla gerçekleştirilebilir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur. 09.08.2016

Türk Hukuk Kurumu Başkanı

Av. Yaşar Çatak